Koffie
Thee
Bekers
Accessoires
Cadeautips
Koffie Kàn Blog
Recepten
Koffie proeven, da’s zien, ruiken, smaken en voelen
Net zoals wijn- en biersommeliers de verscheidenheid aan locaties, oogstjaren en druivensoorten kent, kent de koffiekenner alles over smaken, streken, herkomst en zetmethodes. Dat maakt koffie proeven zo veelzijdig en interessant. Koffie proeven doe je niet zomaar. Het vraagt kennis en de juiste woordenschat om de smaak te beschrijven.
Zoals je wellicht wel weet, kunnen we smaken dankzij onze smaakpapillen. Op onze tong liggen verschillende zones waar we verschillende smaken proeven. Zout en zoet proeven we bijvoorbeeld vooraan de tong, zuur en bitter eerder achteraan. Smaken blijven ook niet allemaal even lang hangen. Bitter ‘vervliegt’ het snelst, zout blijft het langst in de mond hangen.
Daarnaast hangt onze geurwaarneming enorm nauw samen met onze smaak. Er zijn een dertigtal primaire geuren. Koffie is een heel ingewikkelde geur die uit duizend afzonderlijke geurcomponenten bestaat. Ter vergelijking: noten bestaan uit een vijftigtal geurcomponenten.
Zien en kijken
Bekijk je een kop koffie, kan je zien hoe de koffie is gebrand en op welke manier de koffie werd bereid. Om de details zo goed mogelijk te kunnen zien, gebruik je een witte porseleinen kop die de kleur van de koffie niet beïnvloedt.
Ziet de koffie er donker uit, is hij krachtig en vol. Is de koffie eerder helder van kleur, zal hij een lichte en zelfs flauwe smaak hebben. Bij espresso zie je een romige schuimlaag of crema. Een heldere crema toont dat het water bij de bereiding de perfecte temperatuur had. Een donkere crema bewijst dat het water te warm was en de gemalen koffie verbrand werd. Hoe consistenter de crema, hoe verser de koffie die werd gebruikt. Robusta geeft bovendien meer schuim dan Arabica.
Ruiken: de ‘neus’ van koffie
Het aroma van koffie is een belangrijke maatstaf tijdens het proeven. Dat aroma bepaalt de geur van koffie én in grote mate ook de smaak ervan. Je kan in het aroma enorm veel ontdekken. De belangrijkste kenmerken die we het vaakst aantreffen bij koffiesoorten zijn karamel, chocolade, kruidig en verbrand.
- Aroma van karamel: normaal, vanwege het karamelliseren van de natuurlijke suikers in de koffiebonen
- Aroma van chocolade: een parfum van pure chocolade
- Kruidig aroma: roept de geur van kruidnagel of kaneel op
- Verbrand aroma: wanneer de koffie te zwart is gebrand
Smaken: koffie in de mond
Er zijn drie smaaktyperingen die je gebruikt om aan te geven welk effect de koffie op je smaakpapillen heeft. Er is bitter, rins of acide, en mild. Daarnaast kan je ook de zuurheid en de mate van verbrandheid natrekken via je tong.
Bittere smaak
Dit is een primaire smaak die loskomt door het oplossen van cafeïne, kinine en alkaloïden. Bitter mag er best zijn op voorwaarde dat deze smaak niet overheersend is. Bitterheid en de brandgraad gaan hand in hand. Bovendien zijn Robusta mélanges over het algemeen bitterder dan Arabica mélanges.
Acide of rins van smaak
Achteraan in je mond, op het zachte deel van je gehemelte en onderaan in de tong krijg je een aangenaam prikkelend en droog gevoel. Het is een prettige, licht wrange smaak die je ook bij zuurzoete snoepjes en droge witte wijn hebt. Aciditeit is in de wereld van koffie proeven een heel positief begrip.
Mild
Door de oplossing van sacharose en fructose krijgt koffie een discrete en aangename zachtheid. Deze mildheid is veel uitgesprokener bij Arabica koffies en is tegengesteld aan “bitter”.
Zuur
Zuur is in de wereld van de koffie een heel negatief begrip. Het duidt op een onaangename, scherpe of zelfs bijtende smaakervaring. Denk bijvoorbeeld aan azijn.
Verbrand
Ook verbrand is zeer negatief. Het brengt een verkoolde smaak naar boven die typisch is voor te donker gebrande koffiebonen.
Koffie voelen
Wat je tong en je gehemelte nog meer voelen als je een slokje koffie in je mond rondwalst, dat heet “de body” van de koffie. Heb je een gevoel van volheid? Voel je een krachtige smaak? Of voel je weinig en eerder een flauwe smaak?
Wrang
Een wrang gevoel is een onaangenaam gevoel. Het droge gevoel achteraan in je mond overheerst en je speekselklieren trekken samen.
Body
Een gevoel van volheid, rijkdom en warmte dat je vooral vooraan in je mond proeft. Koffies met een degelijke body hebben een langdurige, aangename nasmaak.
Boeket
Dit is een moeilijk definieerbaar begrip omdat het een samenspel is van zowel body als aroma. Het gaat terug om alle smaakeigenschappen die al aanwezig waren toen de koffieboon nog een groene vrucht was en zich verder ontwikkelt tijdens het roosteren. Elke koffiesoort heeft zijn eigen karaktertrekken. Het boeket hangt ook af van de samenstelling van de mélange. Het boeket kan enorm veel beschrijvingen hebben: mild, zacht, jong, kruimig, pittig, romig, vol, royaal,…
Nu we alles weten over het proeversjargon, zijn we klaar om de koffie te zetten die we willen proeven. Hiervoor nemen we je mee naar de 3 voornaamste elementen die de smaak van je koffie zullen bepalen.
1. Water, water en nog eens water
Het water dat je gebruikt om koffie te zetten heeft invloed heeft op de smaak van een kop koffie. Dat is niet zo gek als je weet dat 99% van een kopje koffie uit water bestaat. Vele mensen gebruiken leidingwater als basis voor koffie. Anderen verkiezen mineraal- of bronwater. Om je te helpen bij je keuze schreven we een blog over het beste water voor je koffie.
2. De soort koffie
Er bestaan wereldwijd meer dan honderd verschillende variëteiten op vlak van koffieplanten. Toch gebruiken we er over het algemeen slechts twee om koffie te zetten. Dat zijn de Arabica en de Robusta. Alle soorten koffie die je in onze contreien drinkt, zijn samengesteld uit één (of een mengeling) van deze twee. De verhouding tussen Arabica en Robusta in een koffiemélange is allesbepalend voor de smaak en de kwaliteit van je kopje.
Meer weten over de verschillende soorten koffie? Lees dan onze blog “Welke soorten koffie bestaan er?”
3. De zetmethode
In de wereld van vandaag waarin alles snel moet gaan, zien we twee uitersten op vlak van koffie. Enerzijds zijn er de cups en pads waarmee je in een handomdraai een kopje koffie zet. Anderzijds is er een sterke trend naar Slow Coffee ontstaan. Slow Coffee is filterkoffie, een trage manier van koffiezetten.
Eigenlijk begint Slow Coffee al bij de brandmethode. Volgens deze filosofie hebben wij bij Koffie Kàn ons koffiebrandproces ontwikkeld. Om de smaak van de koffiebonen zo goed mogelijk te respecteren en met het oog op heerlijk zachtaardige koffies. In onze mélanges zijn de natuurlijke suikers en oliën van de koffiebonen namelijk niet verbrand. En dat proef je!
Onze koffiemélanges komen het best tot z’n recht als je een dripper, cafetière of percolator, espressopot of Chemex gebruikt. Zelf opgieten geeft een beter resultaat dan een automatisch koffiezetapparaat. De gouden tip blijft weliswaar: kies voor een manier van koffie zetten die bij je past.
Hoe je een perfect kopje koffie zet? Daar hebben we één en ander over te vertellen…
Koffie cupping
Koffie cupping betekent zoveel als een koffieproefsessie. Een sessie die je inwijdt in de kunst van het koffie proeven. Zo’n cupping begint met het proeven van verschillende koffies, meestal drie. Bijvoorbeeld een goedkope koffie uit de supermarkt, een kwaliteitskoffie uit de supermarkt en een kwaliteitskoffie van een gespecialiseerde koffiebranderij.
Wanneer je de drie types op dezelfde manier bereidt, zal je toch verschillen ruiken, proeven en voelen. Wij raden aan om de koffie sterk te zetten met 1 volle soeplepel gemalen koffie per kopje water. Welke verschillen word je gewaar met al je zintuigen?
Een proefsessie kan ook vertrekken van één koffie die je op verschillende manier zet. Ook dan zal je verschillen ontdekken in geur, smaak en gevoel, en leer je de impact van de zetmethode op de smaak van de koffie.
Neem bijvoorbeeld een diepe eetlepel of cuppinglepel waarin 8 tot 10 ml koffie past. Proef de koffie op verschillende temperaturen, van zeer heet tot bijna afgekoeld. Welke verschillen smaak je? Op welke temperatuur komt de koffie het best tot z’n recht? Beoordeel zeker ook de nasmaak. Is de nasmaak aangenaam en blijft hij lang hangen? Of net niet?
Dankzij zo’n proefsessie of koffie cupping ontdek je welk type koffie jouw voorkeur wegdraagt. Wil je voor je start met je degustatie meer weten over je koffiestijl, denk dan even na over onderstaande vragen.
Ontdek jouw koffiestijl
Wil je je verdiepen in koffie degusteren en al wat daarbij hoort maar sta je nog aan het begin van je koffie-avontuur? Stel je dan onderstaande vragen en vind je weg in de bonte wereld van koffie proeven.
Hoe drink jij je koffie?
- Zwart
- Met melk
- Heel straf (espresso, ristretto of zelfs dubbel)
- Decaf
- Oploskoffie
- Cold brew of een andere koffiebereiding
Hoeveel kopjes drink je per dag?
- 1 tot 2
- 2 tot 3
- 3 tot 4
- Meer dan 5 kopjes
- Minder dan 1 kopje per dag of zelfs minder dan 1 kopje per week
Heb je je eigen koffiemok waar niemand anders uit mag drinken?
- Ja
- Verschillende
- Neen
Wat is het eerste waaraan je denkt als je ’s morgens ontwaakt?
- “Ik hoop dat het een mooie dag wordt vandaag”
- “Au, wat heb ik toch een hoofdpijn!”
- “Ik heb NU koffie nodig!”
Waar koop je je koffie?
- In een koffiespeciaalzaak
- In een voedingswinkel met specialty-koffiemerken
- In de supermarkt
Het verdict!
Drink je meer dan 4 kopjes koffie per dag? Heb je je eigen koffiemokken waar niemand mag aankomen? En is koffie het eerste waaraan je denkt ’s morgens? Welkom in de club van onverbeterlijke koffieleuten! Je doet jezelf plezier door een specialty-koffie te kopen of je te laten begeleiden door een doorgewinterde barista in een koffiespeciaalzaak. Zo leer je meer over de verschillende koffiearoma’s en vind je gegarandeerd je favoriete!
Wist je dat je de branderij van Koffie Kàn kan bezoeken met wel 25 personen per groep? Tijdens het bezoek vertellen we je het hele verhaal van koffieplant tot drank. Na de rondleiding proeven we samen van onze koffie en stel je al je vragen aan ons. Lees meer over een bezoek.
Dit vind je misschien ook interessant:
